တႆး ႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႅတ်ႇၶႄလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၽူႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်း
*ပိုၼ်းဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ*
ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တႆးႁဝ်းလႆႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်
တင်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မၢၼ်ႈ သေ
ႁဵတ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆတီႈပၢင်လူင် မိူဝ်ႈ12.02.1947
လႆႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်ၶေႃ တီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈ
4.01.1948ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေလႆႈပူၼ်ႉတႂ်ႈမိုဝ်းဢင်းၵိတ်ႉယဝ်ႉၼၼ်ႉ
မၢၼ်ႈၶဝ်သမ်ႉဢဝ်ၶႄႇၽိူၵ်ႇႁဵတ်းၼႃႈတိူဝ်ႈသေ
သူင်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းမႃး
တဵၵ်းတဵင် ပႄႉၵိၼ်လူလၢႆတႆးႁဝ်း၊
ဝႆႉတႆးႁဝ်းမိူၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ပဵၼ်ၶီႈၶႃႈၶဝ်
ၼၼ်ႉလႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တႆးႁဝ်း ၸင်ႇလႆႈ
ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၵၼ်တီႈမိူင်းယႆသေ ၸင်ႇဢွၼ်ႇၵၼ်
တႅပ်းတတ်းဝႃႈ ပေႃးတႆးႁဝ်းဢမ်ႇမီးသိုၵ်းႁင်းၶေႃ
ၼႆတႄႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ယဝ်ႉ မၢၼ်ႈၶဝ်တႄတဵၵ်းတဵင်လူလၢႆ
ၼိူဝ်တႆးႁဝ်းသေဢမ်ႇၵႃး တေဢမ်ႇပွႆပၼ်မိူင်းတႆးႁဝ်း
ၸွမ်းၼင်ႇ ႁဝ်းလႆႈႁဵတ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵၼ်ယဝ်ႉၼႆလႄႈ
ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်လႆႈၸႂ် တႃႇၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆး
ႁဝ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တႆးႁဝ်း ၸင်ႇၽွမ်ႉႁုမ်ႈလႆႈၸႂ်ၵၼ်လိူၵ်ႈ
ၸဝ်ႈၼွႆႉ သေႃယၼ်ႇတ ၵေႃႉဢၼ်မီးတူဝ်ထူပ်း ၵၢၼ်သိုၵ်း
ၼႂ်းသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇ ပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵေႃႉဢွၼ်ႁူဝ်တႃႇ
ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ယူႇယဝ်ႉ။
ထိုင်မႃးဝၼ်းထီႉ 21.May.1958
ၸဝ်ႈၼွႆႉ ၸင်ႇဢွၼ်ႁူဝ်ၵူၼ်း 31 ၵေႃႉသေ
ၵိၼ်ၼမ်ႉသတ်ႉၸႃႇ ၵၼ်တီႈၽၢႆႇၼိူဝ်တႃႈၽႃလႅင်
ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် မိူင်းပၼ်ႇလႄႈမိူင်းၵျွတ်ႈသေ
ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်
မိူင်းတႆးၵွၼ်ၶေႃ ယူႇယဝ်ႉ။
တေႇဢဝ်ဝၼ်း 21.May.1958 ၼႆႉ
ႁဵတ်းလွင်ႈတၢင်းသေ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉႁဝ်းၶဝ်
ၸင်ႇလႆႈႁဵတ်းပွႆးဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃးၵူႈပီယူႇယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉယဝ်ႉၵေႃႈ
မီးၶၢဝ်ႇၽေႈၵႂၢင်ႈလိုဝ်းလင်ၸွတ်ႈတူဝ်ႈၵႂႃႇ
ၼႂ်းမိူင်းတႆးပတ်ႉပိုတ်ႉလႄႈ ၽႂ်ဢမ်ႇသူၼ်းၽႂ်ၽႂ်ဢမ်ႇၸူဝ်းၽႂ်
ၵူႈတီႈၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမၢၼ်ႈ
သိုဝ်ႈၽႂ်ႁဵင်းမၼ်း လၢႆတီႈလၢႆတၢင်း။
ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈ ၽူႈမီးပၼ်ႇၺႃႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်
မိူၼ်ၼင် လုင်းၶုၼ်မႁႃႇ ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉယွင်ႈႁူၺ်ႇ
ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းၼုမ်ႇသိုၵ်း
တင်းၼမ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမီးႁႅင်းယႂ်ႇမႃးတႄႉတႄႉ
ထိုင်မႃး ပီ 1959 ၸဝ်ႈပူဝ်ႇမွင်ႇ ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၼ်း ဢွၼ်ၵၼ်
ၶဝ်ႈတိုၵ်းဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်းတူၵ်းသုမ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈ
ဢဝ်ႁိူဝ်းမိၼ်တိုၵ်းမႃးယိုဝ်းၸွႆႈလႄႈ သိုၵ်းတႆးၸင်ႇ
ထွႆဢွၵ်ႇဝဵင်းၶိုၼ်းယဝ်ႉ။
*လွင်ႈဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႆႈယိုၼ်းယၢဝ်း*
ထိုင်လုၵ်ႈႁဵၼ်ၽူႈမီးပိင်ႇၺႃႇ ၶဝ်မႃးၼမ်ယဝ်ႉၵေႃႈ
တၢင်းႁၼ်ပႅၵ်ႇၵၼ် ၵဝ်ၵေႃႈဝႃႈၵဝ်ၵျႃႉ မႂ်းၵေႃႈဝႃႈမႂ်းၶႅၼ်ႇ
ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းသေ မႃးႁဵတ်းသိုၵ်းၵေႃႈဝႃႈ ႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်း
ဢွင်ႇလိၵ်ႈဢွင်ႇလၢႆး မီးပၢႆးႁူႉၼမ်သေမႃးႁဵတ်းသိုၵ်းဝႃႈၼႆ
ၸိူဝ်းဢမ်ႇဢွင်ႇလိၵ်ႈသမ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးၸၼ်ႉလိၵ်ႈၵေႃႈ
ႁဝ်းမီးၸၼ်ႉၵွင်ႈ ႁဵတ်းသိုၵ်းၼႆလူဝ်ႇယိပ်းၵွင်ႈသေတိုၵ်း
တိုၵ်းသိုၵ်းၼႆတႄႉ ႁဝ်းဢမ်ႇတွၼ်ႉယွမ်းၽႂ်ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
ႁဵတ်းၼၼ်ၸုမ်းဢွင်ႇလိၵ်ႈဢွင်ႇလၢႆးလႄႈ ၸုမ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ
လွင်ႈတိုၵ်းလွင်ႈယိုဝ်းတႅၵ်ႇၵၼ်မႃး ထိုင်ပီ 1960 ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း
ၸင်ႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ
ၸိုင်ႈတႆး SSIA ယုၵ်ႉဢဝ်လုင်းၶုၼ်မႁႃႇ (မိူင်းယႆ) ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ။
တီႈလွႆမေႃၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်းၵေႃႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ
ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးႁူမ်ႈပွင်းSUA။
ပီ 1961ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း(ၶုၼ်ၵျႃႇၼူႉ)ဢွၼ်ႁူဝ်
ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SNUF ။
တင်းၵဵင်းတုင် ၸဝ်ႈငႃးၶမ်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇတင်ႈ
တပ်ႉသိုၵ်းႁၢၼ်ၸိုင်ႈတႆး SNA (TNA)။
ၸဝ်ႈတေႇဝိင်ႇ ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵူၼ်မိူင်း။
တၢင်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈလႅတ်ႇ ဢွၼ်ၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉၵဝ်ႉၵၢင်ႉ။
ထိုင်မႃး 24.4.1964 ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
(လုၵ်ႈယိင်းၸဝ်ႈၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း၊ မႄးၼၢင်း ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႇ
ၸဝ်ႈၾႃႉယွင်ႈႁူၺ်ႇ) ၸင်ႇမႃးႁွင်ႉၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵူႈၸုမ်းသေ
ၶွတ်ႈၽွတ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA သေ ၽွင်းၼၼ်
ပႃးတင်းတပ်ႉၵဝ်ႈၵၢင်ႉ လႆႈဝႃႈၵူႈၸုမ်းမႃးႁူမ်ႈပဵၼ်
တပ်ႉ SSA မူတ်းယဝ်ႉ။
ၵူၺ်းၵႃႈထႅင်ႈပီၼိုင်ႈၵူၺ်း
1965 ၸဝ်ႈသၢင်ႇသေႃး ဢွၼ်ၵေႃႇတင်ႈထႅင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၶိူဝ်းတႆး
ၵွၼ်းၶေႃ ယူႇယဝ်ႉ ဝၢႆးမႃးၵေႃႈၶိုၼ်းႁူမ်ႈတင်း SSA ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
SSA ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈတေႇၵေႃႉတင်ႈပႆႇမီးၸုမ်းၵၢၼ်မိူင်း
မီးၸုမ်းၵၢၼ်းသိုၵ်းၵူၺ်း
ထိုင်ပီ1971 ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း ၸဝ်ႈၸၢင်ႉယွင်ႈႁူၺ်ႇ
ၸင်ႈႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းၵၢၼ်မိူင်း
ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးSSPP။
ဝၢႆးသေၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းဢမ်ႇမီးယဝ်ႉၵေႃႈ
တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵေႃႈ ၶိုၼ်းတႅၵ်ႇပဵၼ်လၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း
SSAတပ်းသိုၵ်းၸိုင်းတႆး၊ SNA တပ်ႉသိုၵ်းတႆး၊
တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်တႆးSNUF၊ တပ်ႉၵဝ်ႈၵၢင်ႉ။
ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းၵေႃႈ ၶိုၼ်းဢဝ်ၸိုဝ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ
ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SNUF သေ တူင်ႉၼိုင်ဝၢႆးမႃး
ၸင်ႇလႅၵ်ႈၸိုဝ်ႈတပ်ႉ ဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ
ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး SURA သေတူင်ႉၼိုင်၊
1983 ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းၸင်ႇႁွင်ႉလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈထႅင်ႈ
မီးၸဝ်ႈၸၢမ်မႂ်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ် SSA ပွတ်းၸၢၼ်းမႃးႁူမ်ႈ
ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း ပီ 1985 ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်
တပ်ႉသိုၵ်းတႆးႁူမ်ႈပွင်း SUA မႃးႁူမ်ႈထႅင်ႈသေ ၵေႃႇတင်ႈ
တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး TRC\TRA ဝၢႆးမႃးလၢႆႈပဵၼ်
တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး MTA (MONG TAI AMRY)သေ
ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်း ဢၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ
ၼႂ်းၸုမ်းလုၵ်ႉၽိိုၼ်ႉၵူႈၸုမ်းၸုမ်း။
1991 ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ
ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ သိုပ်ႇဢွၼ်ႁူဝ်။
1995 ငဝ်ႈပီ ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ
တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး MTA သေ ၵေႃႈတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်း
ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA ၶၢႆးသိမ်ႇ။
1996 ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းတႆး MTA သေ
ဝၢင်းၶိူင်ႈပၼ်မၢၼ်ႈၵႂႃႇ တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇလူင်ၵေႃႈ
လႆႈတႅၵ်ႈယၢႆႈသေ ပဵၼ်မႃးတပ်ႉဢွၼ်ႇတပ်ႉဢိတ်း။
ဝၢႆး MTA ဝၢင်းၶိူင်ႈသေ
သၢႆၸႂ်တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်သိုပ်ႇတူင်ႉၼိုင်
1.ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း
ဢွၼ်ႁူဝ် ဢဝ်ၸိုဝ်ႈတပ်ႉSURA သေ တူင်ႉၼိုင်။
2.ၸဝ်ႈၼေႃႈမိူင်း ၸဝ်ႈမႁႃႇၵျႃႇ ဢွၼ်ႇႁူဝ်သေ
သႂ်ႇၸိုဝ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း (SSS)
3.ၸဝ်ႈလႅင်းသႂ် ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ
တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းမၢၵ်ႇၵႅင်း (ပၢင်ႇလႅင်းသႂ် -ၼမ်ႉၸၢင်)
4.ၸဝ်ႈ .......ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ
တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း ၼႃးယႆး(ၼမ်ၸၢင်)
5.ၸဝ်ႈလႃးမႃး ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ
တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းႁ မိူင်းႁႅင်း(မိူင်းယႆ)
6.ပူဝ်ႇမူၼ်း ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႉဝႃႈ
တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းဝၢၼ်ႈပၢင်ႇ(တၢင်ႉယၢၼ်း)
7.ၸဝ်ႈၼေႃႇၶမ်း ဢွၼ်ႁုဝ်သေ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ
တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းၽႅတ်ႈ ဝၢႆးလင်ၸဝ်ႇၼေႃႇၶမ်း
ၶၢႆႉယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်သၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်းသေ
ထုၵ်ႇၶႄႇၺွပ်းၵႂႃႇ။
8.ၸဝ်ႈ........ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ
တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းထႃး။
တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး SURA ဢၼ်
ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းဢွၼ်ႇၵေႃႇတင်ႈၶိုၼ်းမႃးၼၼ်ႉ
ၸင်ႇၶိုၼ်ႈမိူဝ်းပွတ်းႁွင်ႇ ဢၢၼ်းမိူဝ်းႁူမ်ႈႁွမ်း SSA SSNA ၼႆ
သေတႃႉ ၸဝ်ႈၸၢႆးၼွင်ႉ ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ ၵႂႃႇထၢမ်မၢၼ်ႈ
မၢၼ်ႈဝႃႈ " ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်တေလႆႈဝၢင်းၶိူင်ႈ
ၽႂ်တေဢမ်ႇလႆႈ ႁပ်ႉမၼ်းႁူမ်ႈၸွမ်းၼႆယဝ်ႉ" ။
မၢၼ်ႈဢမ်ႇပၼ်ၸုမ်းၵိုတ်းသိုၵ်း ႁပ်ႉၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းႁူမ်ႈၸွမ်း
လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈတႆးၵႂႃႇထၢမ်မၢၼ်ႈလႄႈဢမ်ႇလႆႈႁူမ်ႈ။
1998 ၼင်ႈႁိုဝ်တႆးတေႁူမ်ႈၵၼ်ငၢႆႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ၸိုဝ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆး
တေဢမ်ႇမီးလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း ၸင်ႇလၢႆႈၸိုဝ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၽွမ်ႈႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး SURA ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ။
1999 ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း တႅမ်ႈလိၵ်ႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇ
ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းတႆး ၸုမ်း SSJAC လႄႈ ၽူႈမီးတူဝ်ထူပ်းၵၢၼ်မိူင်း သၢႆၶိူဝ်းတႆး ၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်း ႁႂ်ႈမႃးဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA
သေ ပူၵ်ႈတင်ႈၸုမ်းၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ်မႃးဢွၼ်ႁူဝ် မီးၸဝ်ႈဢွင်ႈမႅတ်ႈ ၵူၺ်းမႃး ၸင်ႇႁပ်ႉဢဝ်ၸဝ်ႈဢွင်ႇမႅတ်ႈ ႁဵတ်းပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈသေ ၸင်ႇလႆႈၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းၵၢၼ်မိူင်း ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်ၸိုင်ႈတႆး RCSS ၶိုၼ်ႈမႃး။
ၸဝ်ႈဢွင်ႇမႅတ်ႈ တၼ်းမႃးႁဵတ်းႁူဝ်ပဝ်ႈ(2)ပီသေ ၶိုၼ်းၵႂႃႇယူႇၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်းၸင်ႇလႆႈႁပ်ႉႁဵတ်းပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်။
2004 ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA သဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇ၊
ထိုင်မႃးပီ 2005 တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးထုၵ်ႇမၢၼ်ႈဝိပ်ႇငႅၼ်း
ႁႂ်ႈဝၢင်းၶိူင်ႈ၊ တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆးမီး(5)တပ်ႉၸုမ်း
1.တပ်ႉၸုမ်း 6၊
2.တပ်ႉၸုမ်း 9၊
3.တပ်ႉၸုမ်း 11 ၊
4.တပ်ႉၸုမ်း 16၊
5.တပ်ႉၸုမ်း 19 ၊
ၸဝ်ႈၵၼ်ႇၼ ဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉၸုမ်း 11 သေ
ဝၢင်ႈၶိူင်ႈတီႈသႅၼ်ဝီ၊
ၸဝ်ႈၵုင်ႇၶိူဝ်း ဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉၸုမ်း 19 သေ
ဝၢင်းၶိူင်ႈတီႈၼမ်ႉပွင်ႈ လႃႈသဵဝ်ႈ။
ၸဝ်ႈၸၢႆးယီႈ ၸင်ႇဢွၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉဢၼ်ၵိုတ်းၼၼ်ႉ သေမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ RCSS\SSA၊
ဢၼ်ပွႆႇၽႃႈၵွင်ႈပႅတ်ႈသေ မိူဝ်ယူႇႁိူၼ်းၵေႃႈမီး ၸဝ်ႈၶႄႇမိင်ႇ ၵႅမ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းSSNA(ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းSSPP\SSAမိူဝ်ႈလဵဝ်) ယွၼ်ႉၵူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈၵွင်ႈသေ မိူဝ်ႈယူႇႁိူၼ်းပႅတ်ႈၼမ်လႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈပေႃးလႆႈၵိုတ်းဝႆႉသေ ဢမ်ႇပဵၼ်ၸွမ်းၸဝ်ႈၸၢႆးယီႈ။
ထိုင်မႃးပီ 2010 တပ်ႉSSPP\SSA ၵေႃႈ ထုၵ်ႇမၢၼ်ႈဝိပ်ႇငႅၼ်းၸႂ်ႉလႅၵ်ႈလၢႆႈ ႁဵတ်းပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း တပ်ႉပႂ်လႅၼ်လိၼ် BGF တပ်ႉငဝ်ႈငုၼ်းသႅင်ၵႅဝ်ႉ တပ်ႉၸုမ်း(3) မိူင်းၶိူဝ်း တပ်ႉၸုမ်း(7) ၵႃႇလိ လၢႆႈႁဵတ်းပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းBGF သေယူႇတႂ်ႈမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းတပ်ႉၸုမ်း(1)ဝၢၼ်ႈႁႆး ၵူၺ်းဢမ်ႇယွမ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ။
ပေႃးတူၺ်းၶိုၼ်းပိုၼ်းၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႂ်းၸိုင်းတႆးၼႆ ယွၼ်ႉၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် တႅၵ်ႇၵၼ်လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႆႈပဵၼ်လၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵေႃႈၸမ်ၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈ လႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၼႂ်းၸုမ်းၼၼ်ႉလႄႈ တႆးႁဝ်းၸင်ႇဢမ်ႇၸင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်သေပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢဝ်မႃႇၼသုၼ်တူဝ် ဢဝ်တၢင်းႁၼ်သုၼ်တူဝ်သေ တႅၵ်ႇၸတ်ႉၵၼ်လႄႈ တႆးႁဝ်းၸင်ႇဢမ်ႇၸင်ႈၽွမ်ႉၵၼ်သေ ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸင်ႇယိုၼ်းယၢဝ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းဢွၼ်ႇမၼ်းၽိတ်းၵၼ် ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်သေတ ပေႃးၵူၼ်းလူင်မၼ်းဢမ်ႇတႅၵ်ႇၵၼ်ၼႆ တပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉဢမ်ႇတႅၵ်ႇလႆႈ ၵူၼ်းဢွၼ်ႇၼႆတိူၵ်ႈတီႈပၢႆႈ ဢဝ်တူဝ်လွတ်ႈၵေႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းတေဢမ်ႇလူႉဢမ်ႇတႅၵ်ႈ ပေႃးၵူၼ်းလူင်ပၢႆႈတႄႉ ပႃးၵူၼ်းဢွၼ်ႇၵႂႃႇၸွမ်းသေ တပ်ႉသိုၵ်းၸင်ႇယူႉတႅၵ်ႇ ပဵၼ်ပဵၼ်လၢႆတပ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်းယၢမ်ႈပဵၼ်ၸုမ်းလဵဝ်ၵၼ်မႃးမူတ်းယဝ်ႉ။
1.RCSS\SSA ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈလူင်မၼ်းပဵၼ် SUNF SURA
ယၢမ်ႈႁူမ်ႈၵေႃႇတင်ႈပဵၼ် SSA 1964 ။
2.SSPP\SSA ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်းပဵၼ် SSIA မႃးႁူမ်ႈၵေႃႇတင်ႈ SSA သေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၸိုဝ်ႈSSA တေႃႇထိုင်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ်။
3.NDAA-ESS မိူင်းလႃး ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်းပဵၼ် SNA ဢၼ်ၸဝ်ႈငႃးၶမ်းဢွၼ်ႁူဝ် ယၢမ်ႈႁူမ်ႈSSA ပီ 1964 ။
4.MNDAA ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပၢၼ်ၸဝ်ႈလႅတ်ႇဢွၼ်ႁူဝ် ယၢမ်ႈပဵၼ်တပ်ႉၸုမ်း 5 ၼႂ်း SSA 1964။
5.PNLF\TNLA ယၢမ်ႈပဵၼ်တပ်ႉၵွင်5 တပ်ႉၵွင်6 ၼႂ်းတပ်ႉၸုမ်း 1 SSA သေ ဢွၵ်ႇၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းပလွင်ႈPNLP \PLA သေဝၢင်းၶိူင်ႈပၼ်မၢၼ်ႈပီး 2005 ယဝ်ႉၶိုၼ်းၵေႃႇတင်ႈမႂ်ႇပီ 2009 သႂ်ႇၸိုဝ်ႈPNLF\TNLA။
6.ꩡုမ်းပီႇတူႉၸိတ်ႉ ႁူဝ်မိူင်း မၢၵ်ႇၵႅင်း ၼႃးယႆး ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇ မိူင်းႁမိူင်းႁႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈပဵၼ်တပ်ႉၼႂ်းMTAလူႉသေပဵၼ်မႃး ဢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းပီႇတူႉၸိတ်ႉၵမ်ႉၼမ်တေပဵၼ်ၵူၼ်းၵဝ်ႇၼႂ်း SUA ။
7.ၸုမ်းဝ UWSA,ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပဵၼ်ပၵပ ၶွမ်ႇမၼိတ်း
မိူင်းမၢၼ်ႈ။
8.ၸုမ်းပဢူဝ်း- မၢၼ်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်သေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၵေႃႇတင်ႈမႃးတႃႇသၢၼ်ၶတ်းၸုမ်းၸဝ်ႈၾႃႉ ၵေႃႇတင်ႈမႃးဢွၼ်ႇတၢင်းၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး
#ဢိင်ဢဝ်မႃးတီႈ.......
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1732263083489189&id=769351663113674
#သိုပ်ႇလူပိုၼ်းၵၢၼ်တေႃႇသူႈတႆးထႅင်ႈ..........
May.21 ဝၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵႅတ်ႇၶႄဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆး
http://panglongshan.blogspot.com/2016/05/51-21.html?m=1
ၶၢဝ်းတၢင်း ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ႁူၵ်းသိပ်းပီႊမိူင်း
https://szddzone.blog/?p=729
ပပ်ႉမၢႆတွင်းၵိုၵ်းပိုၼ်း လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ 1958 https://hsenpai.media/?p=108
ၵွပ်ႈသင်သိုၵ်းတႆး ပဵၼ်ဝႆႉသွင်ၸုမ်
https://shannews.org/archives/10409
လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်လႄႈ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်မႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်?
https://shannews.org/archives/19952
