ၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း ႁဵတ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈလိူင်းတေႃႇတႆး
1. မိူဝ်ႈပီ 1959 ၼၼ်ႉ တဵၵ်းၸႂ်ႉၸဝ်ႈၾႃႉတႆးႁဝ်း ဝၢင်းၸုၼ်ႉပႅတ်ႈဢၢမ်းၼၢတ်ႈတင်းသဵင်ႈလႄႈ တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈၼၼ်ႉမႃး ၸဝ်ႈၾႃႉတႆးႁဝ်းလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းထမ်ႇမႃႇတႃႇ ဢမ်ႇမီးဢၢမ်းၼၢတ်ႈသင်တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ၊
2. ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉတႆးႁဝ်း ၸဝ်ႈသျူၺ်ႇတႅၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉယွင်ႁူၺ်ႈ) ၵေႃႉဢၼ်လႆႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျၢၼ်ႇမႃႇ ၵေႃႉႁႅၵ်ႈ(ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း)ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈထုၵ်ႇတင်းၼေႇဝိၼ်းၺွပ်းၶင်ၶွၵ်ႈသေ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈဢိၼ်းၸဵင်ႇ မိူဝ်ႈလိူၼ်ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပိူဝ်ႇ 21ဝၼ်း ပီ 1962 ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ၊
3. မိူဝ်ႈၽွင်းၼေႇဝိၼ်း သိမ်းႁိမ်ဢၢမ်းၼၢတ်ႈယူႇၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးဝၼ်းထိ 2 လိူၼ်မၢတ်ႉ(ၶျ်) ပီ 1962 ၽွင်းၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင်(ၸဝ်ႈၾႃႉသီႇပေႃႉ) သမ်ႉမႃးၶိုၼ်ႈပၢင်ၵုမ်တီႈမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ၼေႇဝိၼ်းၸင်ႇသင်ႇလုၵ်ႈၼွင်ႉမၼ်းတိၺွပ်းဢဝ်ၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင် တီႈႁိမ်းဝဵင်းၵလေႃးၼၼ်ႉသေ တီႉၺွပ်း ၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင်(ၸဝ်ႈၾႃႉသီႇပေႃႉ) တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ဢမ်ႇလႆႈႁူႉပႃႇႁဵဝ်ႈသၢင်းၶႅင်းၸဝ်ႈၵျႃႇသႅင်ပႃးလူးၵွၼ်ႇ၊
4. ထိုင်မႃး ပီ 1991 ၼၼ်ႉ ဢဝ်ဢဵၼ်ႁႅင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇၵူၼ်ႇပင်းယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈ ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉၵဵင်းတုင် (ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင်) ဢၼ်ယိုင်ႈယႂ်ႇ လႄႈ မီးႁၢင်ႈၽၢင်ႁၢင်ႈလီၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ၊
5. ၸဝ်ႈၾႃႉတႆးႁဝ်း ႁူဝ်ၼႃႈတႆးႁဝ်း ႁၢင်ႈႁေႃ လႄႈ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း လွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆး ၾိင်ႈထုင်း လႄႈ ပိုၼ်းတႆးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈထုၵ်ႇယႃႉလူႉလႅဝ်ပႅတ်ႈတင်းၼမ်တင်းလၢႆယဝ်ႉ၊
6. ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး (ရှမ်းပြည်) ၼႆႉၵေႃႈ ၼေႇဝိၼ်း ပိၼ်ႇႁဵတ်းပဵၼ် ၸေႈမိူင်းတႆး (ရှမ်းပြည်နယ်) ၼႆသေ ႁႂ်ႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ယူႇတႂ်ႈဢၢမ်းၼၢတ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈ တီႈလၵ်းသဝ်ႁိၼ်ပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၼၼ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ (တောင်တန်းပြည်မ ပူးပေါင်းရေးစာချုပ်ကျောက်တိုင်) ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် (ပြည်မတောင်တန်း ပူပေါင်းရေးစာချုပ်ကျောက်တိုင်) ၼႆယူႇယဝ်ႉ၊( မႆၢတွင်း // တႅၼ်းၽွင်းမိူင်းတႆးႁဝ်းတႅမ်ႈလိၵ်ႈတၢင်ႇထိုင်တုၵ်းယွၼ်းတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶိုၼ်းမႄးလၢႆႈၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇၵႂႃႇမိူဝ်ႈပီ 2020 ၼႆႉယူႇယဝ်ႉ)
7. ဝၼ်းထိ 7 လိူၼ် February ဝၼ်းၶိူဝ်းတႆး (ရှမ်းအမျိုးသားနေ့) ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼေႇဝိၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် (ရှမ်းပြည်နယ်နေ့) ဝၼ်းၸေႈမိူင်းတႆး ၼႆယူႇယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်းႁၢင်ႈႁၢႆႉလူင်ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼေႇဝိၼ်း ႁဵတ်းႁၢႆႉတီႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းမႃးၼႆ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းလူဝ်ႇႁူႉထိုင်ၵၼ်ၵူႈၵေႃႉလႄႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလိုမ်းပႅတ်ႈပိုၼ်းပိူင်ပဵၼ်တေႉဢၼ်ၼႆႉလႃးလႃး။
